Phẫu thuật robot – bước tiến mới trong điều trị bệnh lý lồng ngực

Lĩnh vực Ngoại Lồng ngực đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi những cánh tay robot thay thế các phẫu thuật viên cầm dao mổ, nhờ đó giảm nguy cơ biến chứng và giúp người bệnh phục hồi nhanh hơn.

Đó là chia sẻ của TTƯT.BS.CKII Trần Công Quyền, Phó khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, tại Hội nghị Ngoại khoa & Phẫu thuật Nội soi toàn quốc năm 2024, ngày 21-23/11.

Phẫu thuật lồng ngực hỗ trợ bằng robot lần đầu tiên được giới thiệu vào năm 2002 và ngày càng phổ biến trên toàn thế giới. Nếu trong giai đoạn 2018 – 2022, mỗi năm chỉ có từ 1-2 triệu ca thì năm 2023, con số này đã vượt hơn 2,2 triệu, và từ đầu năm 2024 đến nay có hơn 2,6 triệu trường hợp được điều trị bằng phương pháp này.

Tại Việt Nam, từ năm 2017 đến nay có hơn 3.600 ca phẫu thuật robot, trong đó 16% là các ca mổ điều trị bệnh lý lồng ngực. “Con số này chứng minh Việt Nam đã dần tiệm cận với nền y học tiên tiến, đưa phẫu thuật robot trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu trong can thiệp ngoại khoa”, bác sĩ Quyền cho biết.

Phẫu thuật rất quan trọng đối với các bệnh lý lồng ngực như ung thư phổi, u trung thất, nhão cơ hoành, thoát vị cơ hoành… Khi robot chưa ra đời, có hai phương pháp mổ chính gồm phẫu thuật mở và phẫu thuật nội soi.

Nếu phẫu thuật mở phải rạch đường mổ dài, làm tăng rủi ro nhiễm trùng, chảy máu, lâu hồi phục… thì phẫu thuật nội soi đã khắc phục gần hết các nhược điểm này. Tuy có tỷ lệ biến chứng thấp hơn mổ mở nhưng mổ nội soi vẫn có nguy cơ gây tổn thương các cơ quan lân cận hoặc khó khăn trong thao tác một số vị trí ở sâu và hẹp. Với độ linh hoạt và chính xác cao, phẫu thuật robot đã giải quyết được các hạn chế của mổ nội soi truyền thống.

Tại hội nghị, bác sĩ Quyền khẳng định phẫu thuật robot là phương pháp mổ hiện đại với nhiều ưu điểm nổi bật: bóc tách triệt để khối u làm tăng hiệu quả điều trị, bệnh nhân ít đau hơn, ít mất máu, hồi phục nhanh giúp rút ngắn thời gian nằm viện, đảm bảo thẩm mỹ. Do đó, phương pháp này ngày càng được sử dụng nhiều tại các nước phát triển.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, hệ thống phẫu thuật nội soi robot da Vinci Xi thế hệ mới nhất được đưa vào sử dụng từ đầu năm 2025. Robot da Vinci Xi do Mỹ sản xuất có cấu trúc tinh vi, hiện đại, có 4 cánh tay mô phỏng gần như hoàn hảo các động tác bàn tay con người, đáp ứng nhu cầu phẫu thuật với các yêu cầu cao nhất.

Nhờ đó, robot có thể xâm nhập các vị trí hẹp, sâu và khó tiếp cận, giải quyết được những hạn chế của phẫu thuật mổ hở và nội soi cổ điển. Đồng thời, robot được trang bị đầy đủ camera thông minh cho hình ảnh 3D rõ nét, giải thích kết quả nhanh chóng.

Ưu điểm nổi bật của mổ nội soi robot là giúp giảm đau, vết thương nhỏ và bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường chỉ 1-3 ngày sau phẫu thuật. Bác sĩ Quyền giải thích, ở những vùng có dây thần kinh dưới xương sườn, có thể xảy ra kích ứng do thiết bị phẫu thuật. Robot phẫu thuật da Vinci Xi được thiết kế để không làm di chuyển điểm xoay ở vùng xương sườn. Vì thế, bệnh nhân ít bị đau và kích ứng mô sau phẫu thuật hơn so với mổ nội soi truyền thống.

Ngoài ra, việc sử dụng robot phẫu thuật còn giúp giảm biến chứng, tai biến sau mổ với tỷ lệ cao hơn so với mổ nội soi bằng kỹ thuật khác. Tỷ lệ tái phát, tái nhập viện cũng giảm đáng kể.

Bên cạnh nhiều ưu điểm vượt trội, phẫu thuật nội soi robot vẫn tiềm ẩn một số thách thức: không gian phẫu thuật nội soi thường hẹp, ảnh hưởng đến tầm nhìn và khả năng thao tác của phẫu thuật viên; phẫu thuật viên giảm khả năng cảm nhận trực tiếp dao mổ, gây khó khăn trong việc xác định giải phẫu chính xác; các dụng cụ nội soi yêu cầu kỹ năng vận hành chuyên sâu để đạt hiệu quả tối ưu; đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong đội phẫu thuật.

Do đó, để ca mổ diễn ra thành công, phẫu thuật viên cần được đào tạo chuyên sâu, thuần thục kỹ năng thao tác với cánh tay robot, đồng thời nhanh nhạy trong xử lý các tình huống xảy ra trong quá trình mổ.

“Sắp tới, khoa Ngoại Lồng ngực – Mạch máu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM triển khai phẫu thuật nội soi bằng robot da Vinci Xi trong điều trị u phổi, ung thư phổi, u trung thất, u tuyến ức, u tuyến giáp… Điều này giúp bệnh nhân có thêm lựa chọn khi điều trị ngoại khoa bệnh lý lồng ngực, tăng hiệu quả chữa trị cũng như đem lại trải nghiệm mổ nhẹ nhàng, hồi phục nhanh cho người bệnh”, bác sĩ Quyền đúc kết.