Đốt cồn điều trị cơ tim phì đại có tắc nghẽn cho cụ bà U90

Cụ bà gần 90 tuổi khó thở do bệnh cơ tim phì đại có tắc nghẽn, bác sĩ dùng phương pháp đốt cồn vách liên thất điều trị thành công.

Cụ Mai (88 tuổi, Hà Nội) tiền sử tăng huyết áp, suy tim và hẹp nhẹ van động mạch chủ. Nhiều tháng nay bà khó thở, dấu hiệu tăng lên khi đi lại và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Bệnh nhân tuân thủ điều trị thuốc suy tim nhưng cơn khó thở không thuyên giảm.

ThS.BSNT Dương Công Lĩnh, khoa Tim mạch – Bệnh viện đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, kết quả siêu âm tim, chụp MRI thăm dò chuyên sâu cho thấy bệnh cơ tim phì đại gây tắc nghẽn đường ra thất trái, làm cản trở sự tống máu của buồng tim, là nguyên nhân chính gây ra tình trạng khó thở.

Cơ tim phì đại là tình trạng tâm thất trái hoặc toàn bộ cơ tim, thất phải, mỏm tim bị phì đại, dày lên bất thường. Lâu dài có thể tiến triển tới tắc nghẽn đường ra thất trái, hở van hai lá, rối loạn chức năng tâm trương, thiếu máu cơ tim và rối loạn nhịp tim.

Bà Mai thuộc trường hợp cơ tim phì đại có tắc nghẽn đường ra thất trái. Tâm thất trái nhận máu từ tâm nhĩ trái và bơm vào hệ thống tuần hoàn qua động mạch chủ, chịu trách nhiệm mang máu có chứa oxy đến các mô của toàn bộ cơ thể. Tắc nghẽn đường ra tâm thất trái nếu không điều trị, người bệnh có nguy cơ đột tử, rối loạn nhịp tim, suy tim tiến triển, khó thở đặc biệt là trong trường hợp gắng sức.

Cơ tim phì đại có tỷ lệ mắc ở người trưởng thành là 1/500. Đối tượng mắc bệnh thường gặp nhất là người trẻ tuổi (dưới 35 tuổi) hoặc vận động viên. Tuy nhiên, bệnh vẫn có thể xuất hiện ở người lớn tuổi, hiếm gặp ở trẻ em, trẻ sơ sinh.

Theo bác sĩ Lĩnh, trường hợp cơ tim phì đại không tắc nghẽn có thể điều trị bằng thuốc, nhưng đối với trường hợp có tắc nghẽn cần giải quyết bằng can thiệp hoặc phẫu thuật. Cụ bà Mai đã 88 tuổi, thể trạng yếu chỉ nặng 38kg, kèm theo nhiều bệnh nền nên không thể chịu được cuộc mổ lớn với thời gian hậu phẫu dài ngày. Can thiệp đốt cồn vách liên thất với xâm lấn tối thiểu, thời gian can thiệp ngắn giúp bệnh nhân hồi phục nhanh, tránh được các biến chứng sức khỏe, tối ưu tỷ lệ thành công.

Bệnh nhân được gây tê tĩnh mạch, giảm đau tối ưu trong suốt quá trình can thiệp. Bác sĩ đưa dụng cụ từ động mạch đùi và động mạch quay tới buồng tim, chụp buồng tim, chỉ số chênh áp lúc này là 60mmHg.

Ê kíp chụp toàn bộ nhánh mạch vành bên trái để xác định nhánh vách chi phối cho cơ tim phì đại là nhánh vách liên thất thứ nhất. Sau đó, bác sĩ đưa cồn 98% để loại bỏ cấp máu cho nhánh vách, giúp giảm phì đại cơ tim và giải quyết tắc nghẽn. Ngay sau can thiệp, bệnh nhân đã gần hết khó thở tức ngực, ngày hôm sau có thể đi lại nhẹ nhàng.

Bác sĩ Lĩnh cho biết, hiện nay tại một số trung tâm can thiệp tim mạch lớn ở Việt Nam đang triển khai phương pháp đốt cồn vách liên thất điều trị cơ tim phì đại có tắc nghẽn. Kỹ thuật này đòi hỏi các bác sĩ có trình độ chuyên môn và kinh nghiệm để đảm bảo tối ưu hiệu quả và an toàn cho người bệnh.

Nếu thao tác trong lúc can thiệp không cẩn thận, phần cồn đưa vào nhánh vách có thể lan vào các nhánh mạch vành khác gây nhồi máu cơ tim có thể dẫn tới tử vong; can thiệp đốt quá nhiều có thể làm mỏng vách liên thất hoặc thậm chí thủng vách liên thất; một biến chứng khác là sau khi can thiệp, bệnh nhân xuất hiện tình trạng rối loạn nhịp, nặng nề nhất là block nhĩ thất hay nhịp chậm…

Theo Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA), Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới, dự đoán đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”. Chính điều này là yếu tố làm tăng xu hướng nhiều người lớn tuổi hơn mắc cơ tim phì đại.

Bác sĩ Lĩnh cũng nhấn mạnh cơ tim phì đại có thể có yếu tố bệnh lý di truyền được gây ra bởi các đột biến gen trong cơ thể. Do đó, khi một thành viên trong gia đình được chẩn đoán mắc bệnh có kiểu gen dương tính, khuyến cáo tất cả thành viên thuộc thế hệ 1 với người bệnh nên thực hiện xét nghiệm và kiểm tra gen để tìm gen đột biến gây bệnh. Đặc biệt, trẻ em cần được sàng lọc ngay từ khi còn nhỏ.

Người bệnh khi có các dấu hiệu như đau ngực và khó thở đặc biệt là khi gắng sức, kịch phát về đêm, mệt mỏi, nhịp tim bất thường, chóng mặt, ngất và tiền ngất, sưng ở các bộ phận (như mắt cá chân, bàn chân, cẳng chân hoặc ở tĩnh mạch cổ)… thì nên gặp bác sĩ ngay để có chẩn đoán chính xác và đưa ra phác đồ điều trị kịp thời.

*Tên người bệnh đã được thay đổi