Đặt 4 stent cho cụ bà hẹp nặng ba nhánh mạch vành

Cụ bà 89 tuổi nhồi máu cơ tim trên nền bệnh viêm phổi, suy thận nặng, nếu can thiệp nong mạch sẽ tiềm ẩn nguy cơ vỡ mạch máu, tụt huyết áp, ngưng tim.

BS.CKI Đỗ Duy Long, khoa Nội tim mạch, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho biết trước đó, bà Mai (ngụ Q.8 TP HCM) nhập viện trong tình trạng khó thở, ho nhiều. Đây là các triệu chứng gợi ý bệnh lý hô hấp nên bà được chụp X-quang phổi, ghi nhận viêm phổi cấp tính. Bác sĩ kê toa thuốc kháng sinh điều trị nội trú cho bà.

Trong quá trình nằm viện chữa viêm phổi, bà Mai có biểu hiện đau nhói ngực từng cơn. Bà được đo điện tâm đồ, siêu âm tim, xét nghiệm máu, cho kết quả nhồi máu cơ tim do hẹp mạch vành.

ThS.BS.CKII Võ Anh Minh, Phó khoa Tim mạch Can thiệp, Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM chia sẻ, với những trường hợp nhồi máu cơ tim ở bệnh nhân dưới 75 tuổi và không có bệnh nền, ê kíp sẽ chọn phương án can thiệp đặt stent, thủ thuật diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.

Tuy nhiên, cụ bà đã gần 90 tuổi, không chỉ viêm phổi mà còn bị suy thận mạn giai đoạn 3B, nếu tiến hành thủ thuật sẽ tiềm ẩn nguy cơ suy thận nặng thêm, phải chạy thận nhân tạo sau can thiệp. Bản thân cụ và gia đình đều mong muốn điều trị nội khoa, tránh can thiệp xâm lấn để không ảnh hưởng sức khỏe tổng thể.

Các bác sĩ hội chẩn để tìm phương án tốt nhất. Bác sĩ Minh nhận định đây là trường hợp thiếu máu cơ tim gây nhồi máu cơ tim nguy hiểm, muốn đạt hiệu quả điều trị tối ưu thì buộc phải can thiệp tái thông dòng máu nuôi tim. Sau khi thuyết phục bệnh nhân và người nhà đồng ý phương án này, các bác sĩ lên kế hoạch chi tiết để giảm rủi ro xuống mức thấp nhất.

Ca can thiệp cho bà Mai diễn ra. Ê kíp bác sĩ Gây mê hồi sức, Hồi sức Nội tim mạch túc trực trong phòng DSA, sẵn sàng tiếp ứng. Các dụng cụ, máy móc cũng được chuẩn bị đầy đủ như bóng dội nghịch động mạch chủ để nâng huyết áp bệnh nhân, covered stent phủ lên chỗ thủng nếu mạch máu bị thủng, máy tim phổi nhân tạo (ECMO) được dùng trong trường hợp bệnh nhân ngưng tim…

Kết quả chụp mạch vành xác định cả ba nhánh mạch máu chính nuôi tim hẹp nặng kèm vôi hóa. Trong đó, nhánh mạch vành phải hẹp tới 99% chặn hoàn toàn dòng máu nuôi tim, hai nhánh mạch vành trái hẹp 99% đoạn gần, 95% đoạn xa. “Toàn bộ hệ thống mạch máu tim bị đứt gãy gần hết, sang thương quá nặng. Nếu ngay lập tức can thiệp đặt stent cả ba nhánh sẽ gây áp lực lớn cho tim, khiến huyết áp tụt sâu và tim có thể ngừng đập bất cứ lúc nào.

Bên cạnh đó, dùng quá nhiều thuốc cản quang trong một ca can thiệp sẽ ảnh hưởng đến chức năng thận, gây suy thận tiến triển sau can thiệp. Vì thế, ê kíp tạm dừng thủ thuật để hội chẩn khẩn giữa bác sĩ Nội tim mạch – Ngoại tim mạch – Can thiệp mạch, tìm cách xử lý tối ưu nhất”, bác sĩ Minh nói.

Sau hội chẩn, bác sĩ quyết định nong mạch vành phải trước, vài ngày sau mới xử lý hai nhánh mạch vành trái nhằm đảm bảo an toàn cho bệnh nhân.

Khó khăn lớn nhất là mạch vành vôi hóa nặng. Khi luồn dây dẫn có gắn stent vào mạch vành, stent bị ma sát mạnh từ các mảng vôi hóa nên dễ rơi ra (biến chứng rơi stent trong mạch vành). Để khắc phục, ê kíp dùng bóng cứng nong lòng mạch, giúp thành mạch trơn láng, mở đường đưa stent đến vị trí đoạn mạch tắc hẹp.

Vấn đề thứ hai là bệnh nhân lớn tuổi, bác sĩ cần đánh giá chuẩn xác xem mạch vành chịu được bóng và stent kích cỡ bao nhiêu. Nếu nong bóng quá lớn, mạch máu vỡ gây tràn máu màng tim dẫn tới tử vong.

Nếu chọn bóng quả nhỏ, stent không áp sát thành mạch làm tăng nguy cơ tái hẹp trong stent. Nhờ sự hỗ trợ của hệ thống siêu âm trong lòng mạch – IVUS, ê kíp đo đạc chính xác kích thước lòng mạch cũng như quan sát rõ vị trí, mức độ vôi hóa, từ đó chọn được bóng và stent kích cỡ phù hợp để vừa bảo tồn mạch máu, vừa tối ưu hiệu quả can thiệp.

Sau 30 phút, 2 stent phủ thuốc thế hệ mới được đặt vào mạch vành phải, cứu cụ bà qua cơn nhồi máu cơ tim nguy kịch. Năm ngày sau, bác sĩ tiến hành ca thủ thuật thứ hai, đặt thêm 2 stent vào hai nhánh mạch vành trái. Toàn bộ ba nhánh mạch máu nuôi tim được tái thông, nguồn máu cung cấp cho tim dồi dào trở lại.

Để bảo tồn chức năng thận cho bà Mai, ê kíp sử dụng kỹ thuật tối thiểu lượng cản quang đưa vào cơ thể người bệnh (30 ml ở lần can thiệp đầu và 50 ml ở lần thứ hai, trong khi một ca can thiệp thông thường tốn 100-150 ml cản quang).

Bà Mai hết đau ngực, khó thở, chức năng thận giữ nguyên so với trước can thiệp. Bà khỏe mạnh và xuất viện ba ngày sau đó.

Bác sĩ Minh chia sẻ, đối với những bệnh nhân cao tuổi như bà Mai, nếu đặt stent sẽ có nguy cơ gặp biến chứng hơn so với những người ở độ tuổi 60, 70. Trường hợp người bệnh có các bệnh lý đi kèm như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh gan thận…, nguy cơ càng cao hơn.

Do đó, phương pháp điều trị nội khoa thường được ưu tiên lựa chọn. Tuy phương pháp này tránh được thủ thuật can thiệp mạch nhưng không giải quyết triệt để tình trạng hẹp nghẽn mạch vành, khiến bệnh nhân phải tái nhập viện nhiều lần và luôn trong trạng thái mệt mỏi, giảm chất lượng cuộc sống.

Tại bệnh viện Tâm Anh, các bác sĩ không bỏ qua cơ hội đem lại cuộc sống tốt hơn cho người bệnh, kể cả với những bệnh nhân cao tuổi. Nhờ trang bị hệ thống máy móc hiện đại và áp dụng kỹ thuật tiên tiến, các bác sĩ đã thực hiện thành công nhiều ca can thiệp tái thông mạch vành khó, tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm. Các bệnh nhân sau thủ thuật hồi phục rất nhanh, hết hẳn triệu chứng và hầu như không gặp biến chứng.

Người bệnh sau đặt stent cần được chăm sóc đúng cách để tránh nguy cơ tái hẹp: có chế độ ăn đủ dinh dưỡng, tăng cường rau củ quả, hạn chế thực phẩm chứa chất béo xấu; tập thể dục đều đặn; duy trì uống thuốc kháng tiểu cầu kép đầy đủ theo hướng dẫn của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc vì có thể làm tắc stent đột ngột và tử vong tức thì; tái khám định kỳ để được đánh giá hiệu quả sau đặt stent, đồng thời phát hiện sớm nếu có bất thường.

Trường hợp sau khi xuất viện, người bệnh gặp các triệu chứng như đau ngực, khó thở đột ngột…, cần đến bệnh viện ngay để được can thiệp kịp thời.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi