Nhồi máu thận do tự ý dừng thuốc điều trị bệnh tim

Người bệnh tự ý dừng thuốc chống đông 5 ngày dẫn đến nhồi máu thận, có nguy cơ hoại tử phải cắt thận.

Anh Hòa (43 tuổi) đau quặn ở vùng thắt lưng và bụng. Ban đầu anh cho rằng mình bị vấn đề tiêu hóa song sau khoảng 8 tiếng cơn đau vẫn kéo dài dai dẳng và có dấu hiệu sốt nên gia đình chuyển tới cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội.

Thạc sĩ Nguyễn Hoài Vũ, khoa Tim mạch đánh giá kết quả chụp cắt lớp vi tính có cản quang, phát hiện huyết khối gây tắc nghẽn động mạch thận cả ở nhánh gốc và nhánh tận, dẫn đến giảm tưới máu thận tới hơn 70%, gây ra tình trạng nhồi máu thận. Bệnh nhân Hòa có tiền sử rung nhĩ và đang điều trị bằng thuốc chống đông, tuy nhiên 5 ngày trước khi xảy ra biến cố nhồi máu thận, người bệnh tự ý dừng thuốc, đây là nguyên nhân chủ yếu gây ra nhồi máu thận.

Nhồi máu thận nếu không xử lý kịp thời sẽ dẫn đến tổn thương thận, gây suy thận và nặng nề nhất là thận hoại tử phải cắt bỏ. Bác sĩ Vũ nhấn mạnh thời gian can thiệp “vàng” đối với các trường hợp này là trước 24 giờ, vì vậy người bệnh cần được thực hiện hút huyết khối ngay.

Các bác sĩ sử dụng kỹ thuật Solumbra, kỹ thuật này vốn được áp dụng phổ biến trong cấp cứu nhồi máu não cấp để khơi thông mạch máu não tắc nghẽn do huyết khối, hiện nay được các bác sĩ khoa tim mạch Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nghiên cứu áp dụng hút huyết khối động mạch thận cho các kết quả rất khả quan.

Đầu tiên, ekip can thiệp tạo đường vào từ động mạch đùi bằng một vết chọc mạch nhỏ, người bệnh chỉ cần gây tê tại chỗ và tỉnh táo hoàn toàn trong quá trình can thiệp, hầu như không mất máu. Sau đó, bác sĩ tiếp tục áp dụng kỹ thuật Solumbra dựa trên phối hợp dính bắt huyết khối vào khung stent tự nở kèm hút áp lực với nguyên lý dòng xoáy (hiệu ứng Bernoulli- Venturi), huyết khối sẽ di chuyển từ trong mạch máu (nơi có áp suất cao hơn) vào ống hút áp lực âm (nơi có áp suất thấp hơn) qua đường ống thông.

Để tránh việc đẩy huyết khối ra xa, ekip ưu tiên lấy huyết khối ở đoạn gần ngay thân chính của động mạch thận. Đặc tính của động mạch thận là xoắn và nhiều gấp khúc, các nhánh tận ở xa rất khó tiếp cận.

Ê kíp sử dụng đầu hút nhỏ hơn để đi sâu tới vị trí huyết khối ở nhánh tận, đảm bảo không gây thủng mạch, chảy máu bao thận trong quá trình can thiệp. Khoảng 80% huyết khối được hút ra ngoài, tăng tốc độ dòng chảy, cải thiện diện tưới máu. Kỹ thuật Solumbra giúp giải quyết huyết khối tới các nhánh tận cùng của động mạch thận mà phương pháp hút huyết khối đơn thuần trước đây khó tiếp cận.

Chỉ sau vài giờ can thiệp, anh Hòa đã có thể đi lại nhẹ nhàng, sau 5 ngày theo dõi sức khỏe ổn định, không xảy ra bất kỳ biến chứng nào, quả thận được bảo toàn trọn vẹn, người bệnh xuất viện.

Nhồi máu thận là một biến cố thiếu máu cục bộ hiếm gặp (tỷ lệ khoảng 14/1.000), khó phát hiện, chỉ có 0,007% trường hợp phát hiện trên lâm sàng. Triệu chứng thường gặp là đau bụng vùng mạn sườn đột ngột khá giống các tình trạng khác phổ biến hơn như sỏi thận và viêm bể thận. Nhồi máu thận xảy ra khi tắc nghẽn hoàn toàn hoặc một phần động mạch thận chính hoặc các nhánh phân đoạn của nó, cuối cùng có thể dẫn đến thiếu máu cục bộ thận.

Trường hợp bệnh nhân Hòa, khi người bệnh gặp cơn rung nhĩ, tâm nhĩ sẽ rung lên với tần số trên 350 chu kỳ/phút thay vì co bóp một cách nhịp nhàng. Việc tim co bóp bất thường khiến dòng máu bị hạn chế lưu chuyển, quẩn lại trong nhĩ, lại không được điều tiết bằng thuốc chống đông, từ đó dần hình thành huyết khối hay cục máu đông. Huyết khối từ tim khi di chuyển khỏi nhĩ trái tới động mạch thận gây tắc mạch.

Bác sĩ Vũ khuyến cáo người bệnh rung nhĩ cần tuân thủ nghiêm ngặt dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ và thăm khám định kỳ, tránh những biến chứng nguy hiểm. Ngoài nhồi máu thận, rung nhĩ thường gây nguy cơ đột quỵ nhồi máu não, tắc mạch ngoại biên gây hoại tử chi…

Năm 2019, rung nhĩ ước tính ảnh hưởng đến 33 triệu người trên toàn thế giới. Con số thực tế có thể còn cao hơn nữa vì nhiều người phát hiện bản thân bị rung nhĩ chỉ khi gặp biến cố đột quỵ do huyết khối gây tắc mạch và thiếu máu cục bộ. Tỷ lệ mắc rung nhĩ ngày càng tăng có liên quan đến xu hướng già hóa dân số và sự gia tăng các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì…

*Tên người bệnh đã được thay đổi