Canh trứng, hứng noãn cho phụ nữ hiếm muộn

Bị suy buồng trứng sớm, chị Thủy, 26 tuổi, phải gom noãn (trứng) nhiều chu kỳ để thụ tinh ống nghiệm (IVF). “Người ta gom góp tiền bạc chữa vô sinh, còn tôi gom noãn”, chị nói.

Bốn năm sau kết hôn, vợ chồng chị Thủy, ngụ Long An cố gắng sinh con bất thành. Đầu tháng 9 năm nay, Thủy đi khám ở địa phương, được chẩn đoán suy buồng trứng sớm, số lượng nang noãn ít ỏi như phụ nữ mãn kinh, phải gom noãn tích lũy nhiều chu kỳ để thụ tinh ống nghiệm mới có thể có con.

Chị Thủy cho biết, chu kỳ kinh nguyệt thưa thớt nhiều năm trước nhưng chủ quan nghĩ mình còn trẻ, thêm bận rộn công việc nên không đi khám. “Bác sĩ nói nếu trì hoãn thêm một vài tháng nữa, dự trữ buồng trứng có thể hoàn toàn cạn kiệt, tôi phải xin trứng để sinh con, tức là đứa trẻ sinh ra không cùng huyết thống với mẹ”, chị nói.

Vô sinh ở tuổi đôi mươi trở thành cú sốc với người vợ trẻ. Công việc bấp bênh, áp lực kinh tế gia tăng nếu phải điều trị IVF khiến Thủy khủng hoảng. Thấy vợ khao khát có con của chính mình, chồng Thủy giấu kín gia đình, âm thầm động viên vợ điều trị.

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Quận 8 TP.HCM (IVF Tâm Anh Quận 8), Thủy được siêu âm, xét nghiệm kiểm tra khả năng sinh sản. Kết quả xét nghiệm dự trữ buồng trứng AMH 0.07 ng/ml (AMH trung bình ở phụ nữ dưới 28 tuổi từ 2-6 ng/ml, chỉ số của Thủy ở mức cực thấp). Siêu âm đếm số lượng nang noãn vào đầu chu kỳ kinh nguyệt chỉ ghi nhận 1 nang noãn ở buồng trứng trái.

Chỉ số hormone Follicle Stimulating Hormone (FSH) được tiết ra từ tuyến yên vào đầu chu kỳ kinh nguyệt có tác dụng kích thích nang noãn phát triển, ở Thủy lên đến 42 lU/L, tương đương phụ nữ mãn kinh (ở phụ nữ bình thường trong độ tuổi sinh sản chỉ khoảng 15 lU/L). Thủy được chẩn đoán mắc hội chứng suy buồng trứng sớm, không xác định được nguyên nhân.

“Trường hợp chị Thủy để có thai tự nhiên là rất khó, ngay cả khi điều trị thụ tinh ống nghiệm (IVF) cũng là một thách thức lớn. Giải pháp gần như duy nhất và hiệu quả nhất là gom noãn hoặc gom phôi tích lũy nhiều chuy kỳ”- ThS.BS Phan Hà Minh Hạnh cho hay.

Hiện nay, phương pháp điều trị IVF thường quy đang được áp dụng ở hầu hết các trung tâm hỗ trợ sinh sản khác cần đến khoảng 10-15 noãn mới tạo được phôi. Những trường hợp suy buồng trứng sớm như chị Thủy, hoặc dự trữ buồng trứng thấp khó có thể thu được số noãn lý tưởng trên trong một lần chọc hút noãn. Nếu thu được dưới 5 noãn thì số phôi và tỷ lệ IVF thành công rất thấp.

Do đó, bác sĩ phải kích thích buồng trứng và chọc hút noãn nhiều chu kỳ để gom được số noãn hoặc số phôi như ý. Mục tiêu chính là tạo được nhiều phôi tốt, tăng cơ hội chuyển phôi và tỷ lệ đậu thai.

Trước đây khi các chiến lược gom noãn chưa phát triển, phụ nữ ít trứng thường được điều trị IVF bằng phác đồ kích thích buồng trứng thông thường hoặc dùng thuốc liều lượng mạnh với hy vọng thu được nhiều noãn nhất trong một lần. Nếu tạo phôi thất bại, hay có phôi duy nhất nhưng chuyển thất bại, bệnh nhân được chỉ định làm IVF nhiều lần. Cách can thiệp này có thể khiến người bệnh gặp nguy cơ không có phôi sau lần IVF đầu tiên, chi phí tăng cao do nhiều lần tạo phôi, ảnh hưởng tâm lý căng thẳng người bệnh.

Tại Hệ thống IVF Tâm Anh, nhiều chiến lược và công nghệ hiện đại đang được áp dụng điều trị cho nhóm phụ nữ suy buồng trứng sớm, dự trữ buồng trứng thấp, điển hình là “gom noãn tích lũy nhiều chu kỳ” hoặc “gom phôi tích lũy nhiều chu kỳ”. Người bệnh được kích thích và chọc hút noãn nhiều chu kỳ, trữ đông, mục tiêu thu được nhiều noãn, tạo được nhiều phôi, có nhiều cơ hội chuyển phôi tăng tỷ lệ đậu thai.

Với các công nghệ IVF hiện đại như kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), hệ thống tủ nuôi cấy phôi trang bị camera quan sát liên tục tích hợp trí tuệ nhân tạo AI, hệ thống phòng “lab trong lab” siêu sạch tiêu chuẩn ISO 5 tối ưu mọi điều kiện nhiệt độ, khí, ánh sáng, độ pH… chỉ với 5-7 noãn, thậm chí 2-3 noãn, IVF Tâm Anh vẫn có thể tạo được ít nhất một phôi ngày 5 chất lượng tốt giúp tăng cơ hội đậu thai.

Chị Thủy được tiêm thuốc kích thích buồng trứng với phác đồ nhẹ kéo dài khoảng 10-12 ngày giúp tối ưu hiệu quả và tránh các tác dụng phụ của thuốc lên sức khỏe.

Giữa tháng 9, Thủy gom noãn chu kỳ đầu tiên, thu được noãn duy nhất. Chu kỳ thứ hai, Thủy khóc ngay tại bệnh viện khi bận rộn lỡ mất thời điểm trứng rụng. Chị quyết định tạm ngưng công việc, tập trung điều trị. Đến thời điểm hiện tại, Thủy đã trải qua hai chu kỳ gom noãn thành công, có 3 noãn trữ đông, đang được tiếp tục gom noãn trước khi dự trữ buồng trứng cạn kiệt hoàn toàn.

Theo bác sĩ Hạnh, chị Thủy chưa phải ca khó nhất. Các bác sĩ tại hệ thống IVF Tâm Anh từng tiếp nhận trường hợp bệnh nhân trẻ chỉ mới 18 tuổi đã đến điều trị vì suy buồng trứng sớm, đây được xem là trường hợp “chưa kịp dậy thì đã mãn kinh”.

Mất 11 tháng mới gom được đủ noãn cho một chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm, trong đó có 3 tháng “trắng tay” không thu được noãn nào. Trường hợp gom noãn kéo dài nhất lên tới gần 2 năm, khi chỉ số dự trữ buồng trứng siêu thấp, gần như không ghi nhận trên kết quả xét nghiệm. Người bệnh đã sinh con khỏe mạnh chỉ với một phôi duy nhất.

Dự trữ buồng trứng càng thấp, cơ hội thu được noãn trưởng thành càng giảm. Với kỹ thuật gom noãn, bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của nang noãn qua siêu âm trong suốt quá trình sử dụng thuốc. Khi nhận thấy nang noãn đã đạt yêu cầu, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm mũi kích thích rụng trứng sau cùng. 36 giờ sau mũi tiêm này, bác sĩ sẽ tiến hành chọc hút để thu các trứng đạt yêu cầu, trữ đông lại để chờ các chu kỳ kích trứng sau.

“Căng thẳng nhất là thời điểm chọc hút noãn. Với phụ nữ suy buồng trứng, noãn quý hơn vàng. Chỉ cần sai thời điểm, hoặc chọc hút không cẩn trọng khiến noãn hư hỏng, họ mất cơ hội làm mẹ”, bác sĩ Hạnh lý giải.

Theo bác sĩ Hạnh, hai năm gần đây, lượng vợ chồng dưới 30 tuổi khám và điều trị vô sinh hiếm muộn tại Hệ thống IVF Tâm Anh tăng khoảng gấp 3 lần so với trước đó. Sự gia tăng này có thể do người trẻ có nhiều điều kiện tiếp cận với các thông tin y khoa, sự tiến bộ trong tư tưởng, chủ động khám sức khỏe sinh sản tiền hôn nhân hoặc thăm khám sớm sau khoảng 1-2 năm kết hôn chưa có thai.

Lợi thế của người bệnh trẻ tuổi là tỷ lệ điều trị thành công cao do phát hiện bệnh và điều trị sớm, tiết kiệm thời gian và chi phí. Tại IVF Tâm Anh, tỷ lệ điều trị thụ tinh ống nghiệm thành công trung bình đến hơn 71%, đặc biệt ở độ tuổi dưới 28 tuổi tỷ lệ thành công lên đến 80,5%.

Ngoài khám toàn diện, chẩn đoán chính xác nguyên nhân, xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất, bác sĩ hỗ trợ tư vấn tâm lý cho người bệnh. Các chính sách về kinh tế như trả góp cũng được xây dựng để giảm áp lực tài chính cho người bệnh, giúp yên tâm điều trị.

Bác sĩ Hạnh cho biết, suy buồng trứng sớm (nguyên phát hoặc thứ phát) là tình trạng các chức năng của buồng trứng ngừng hoạt động trước 40 tuổi. Theo các nghiên cứu, tỷ lệ phụ nữ suy buồng trứng sớm trước đây khoảng 1%, tuy nhiên phân tích tổng hợp gần đây cho thấy khoảng 3,7% phụ nữ trên toàn cầu bị ảnh hưởng bởi tình trạng này.

Trong đó, khoảng 4-10% phụ nữ có thể thụ thai tự nhiên và khoảng 20% sẽ kích thích rụng trứng thành công, tuy nhiên, do tính chất đa dạng của bệnh nên tỷ lệ thành công chung của việc mang thai và sinh sống chỉ đạt 25% sau khi bảo quản lạnh và cấy phôi. Khả năng mang thai của phụ nữ tăng lên khoảng 40% trong trường hợp hiến tế bào trứng sau một chu kỳ IVF và tăng lên 70-80% với bốn chu kỳ IVF.

Triệu chứng thường gặp của người bệnh là không có kinh nguyệt kéo dài 4-6 tháng kết hợp với hormone kích thích nang trứng (FSH) tăng cao và nồng độ estradiol giảm.

Suy buồng trứng nguyên phát có thể do nhiều nguyên nhân như đột biến gene; ảnh hưởng của việc cắt bỏ buồng trứng, hóa trị hoặc xạ trị. Phụ nữ mắc quai bị, thủy đậu, sốt rét, shigella và lao có thể phá hủy mô buồng trứng khỏe mạnh. Các bất thường về nhiễm sắc thể như Hội chứng Turner (X,0) có thể dẫn đến giảm tế bào trứng sớm trong tử cung, suy giảm tế bào trứng nhanh chóng trong giai đoạn đầu đời (trước 10 tuổi), khiến phụ nữ có rất ít hoặc không còn dự trữ buồng trứng ở gần tuổi sinh sản…

Ngoài ra, nhiều trường hợp không xác định được nguyên nhân chính xác như trường hợp của chị Thủy. Bên cạnh đó, một nhóm phụ nữ có nguy cơ suy buồng trứng thứ phát do có tiền sử phẫu thuật lên buồng trứng, điều này làm cho số lượng trứng suy giảm và rút ngắn thời gian có con của nữ giới.

Suy buồng trứng sớm không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, nguy cơ gây vô sinh mà về lâu dài còn ảnh hưởng đến sức khỏe chung và tinh thần của người phụ nữ, như tăng nguy cơ loãng xương, bệnh tim mạch, và các rối loạn nội tiết tự miễn khác.

Dấu hiệu của suy buồng trứng sớm có thể là rối loạn kinh nguyệt trong thời gian dài, lượng kinh nguyệt không đều, có những biểu hiện của suy giảm nội tiết như bốc hỏa, chóng mặt và buồn nôn, ham muốn tình dục giảm…

Theo bác sĩ Hạnh, trước đây, khi chưa phát triển các chiến lược gom noãn hoặc gom phôi, phụ nữ AMH thấp thường được điều trị IVF một chu kỳ bằng các phác đồ kích thích buồng trứng thông thường, thậm chí dùng thuốc liều lượng mạnh với hy vọng sẽ thu được nhiều noãn nhưng thực tế không mang lại hiệu quả.

Ngược lại khiến người bệnh gặp phải những tác dụng phụ như mệt mỏi, chóng mặt, buồn nôn, thậm chí đẩy nhanh quá trình suy buồng trứng sau đó khiến người bệnh mãn kinh sớm hơn và các bất thường về tâm sinh lý. Các chiến lược gom noãn, gom phôi, dùng thuốc kích trứng với phác đồ nhẹ tại IVF Tâm Anh giúp người bệnh tăng cơ hội có con bằng trứng tự thân và bảo vệ sức khỏe, tâm sinh lý sau điều trị.

Bác sĩ Hạnh khuyến cáo, nữ giới dù đã kết hôn hoặc độc thân khi có các triệu chứng bất thường nên đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản để được khám và điều trị sớm với phác đồ phù hợp. Trường hợp chưa kết hôn nên cân nhắc phương pháp trữ noãn bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi