Nguy kịch do xuất huyết sau hút trứng ở Thái Lan

Sang Thái Lan điều trị IVF để làm mẹ đơn thân, chọc hút được 56 trứng, một ngày sau về nước chị Trâm nhập viện cấp cứu do tràn dịch màng phổi, bụng chứa 4 lít dịch.

Gia đình đưa Trâm đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cấp cứu trong đêm vì bụng chướng căng, đau, khó thở, huyết áp kẹp 85/65 mmHg (khoảng cách giữa huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương nhỏ hơn hoặc bằng 20 mmHg). Huyết áp kẹp có thể gây suy giảm tuần hoàn máu, dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm do tình trạng này gây ra.

BS.CKI Hồ Thị Khánh Quyên, Trung tâm Sản Phụ khoa cho biết, một ngày trước khi nhập viện bệnh nhân đã chọc hút trứng chuẩn bị thụ tinh ống nghiệm. Kết quả siêu âm phát hiện ổ bụng chị Trâm chứa đầy dịch, chèn ép lên phổi gây tràn dịch màng phổi 2 bên, hai buồng trứng có kích thước lớn gấp 5 lần bình thường.

Các bác sĩ Sản Phụ khoa – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nhận định tình trạng biến chứng của bệnh nhân có thể do Hội chứng quá kích buồng trứng mức độ nặng, chưa loại trừ có xuất huyết buồng trứng kèm theo. Êkíp Cấp cứu và Sản Phụ khoa hội chẩn nhanh, truyền dịch và 700 ml máu cho bệnh nhân để ổn định huyết áp. Khoảng một giờ sau, chị Trâm được phẫu thuật nội soi để hút dịch giảm áp, cầm máu.

Bác sĩ Quyên cho biết, êkíp hút 4 lít dịch máu từ bụng người bệnh. Buồng trứng phải kích thước 10x14x15 cm gấp 5 lần bình thường (bình thường 2x2x3) có nhiều nang xuất huyết. Một điểm trên buồng trứng bị rách, chảy máu đỏ tươi, được đốt cầm máu kịp thời. Bác sĩ rửa ổ bụng, kiểm tra không còn chảy máu, kết thúc phẫu thuật sau 80 phút.

Sau mổ, chị Trâm tiếp tục dùng kháng sinh, bổ sung viên sắt, tăng cường dinh dưỡng, được xuất viện sau 4 ngày điều trị.

Ở người bình thường, mỗi chu kỳ chỉ có 1 nang trứng phát triển và nang trứng này sẽ rụng để thụ tinh. Tuy nhiên, khi điều trị hiếm muộn, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc kích thích buồng trứng để thu được nhiều trứng hơn.

ThS.BSNT Trần Ngọc Hà Giang – IVF Tâm Anh Quận 8 cho biết, phụ nữ sau sử dụng thuốc kích thích buồng trứng sẽ có khoảng 8-14 trứng trưởng thành, số trứng này sẽ thụ tinh được khoảng 5-10 phôi, giúp tăng 65% cơ hội mang thai.

Chị Trâm cho hay đã tự chích thuốc kích trứng 12 ngày tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ từ Thái Lan, sau đó đến bệnh viện tại Bangkok ba ngày để tiến hành chọc hút 56 trứng.

“Chị Trâm có thể đã được sử dụng phác đồ kích thích buồng trứng không phù hợp, liều cao khiến buồng trứng đáp ứng quá mức với thuốc”, bác sĩ Giang lý giải, thêm rằng lượng nang trứng phát triển nhiều gấp 4 lần bình thường gây quá kích buồng trứng, ứ dịch, tràn dịch trong ổ bụng, tràn dịch màng phổi… Thời gian chọc hút kéo dài, kim chọc hút có thể chạm vào các mạch máu ở buồng trứng làm gia tăng nguy cơ xuất huyết buồng trứng sau chọc hút, không thể cầm máu. Điểm chảy máu trên buồng trứng có thể tự cầm, song một vài trường hợp không tự cầm được gây xuất huyết ổ bụng, ảnh hưởng đến huyết động cần phải phẫu thuật cầm máu.

Chị Trâm là bệnh nhân thứ ba gặp biến chứng sau chọc hút trứng ở Thái Lan điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM từ đầu năm đến nay. Hồi tháng 4, bệnh viện tiếp nhận một phụ nữ 42 tuổi cũng bị xuất huyết ổ bụng sau khi hút 9 trứng ở Thái Lan. Bệnh nhân này vốn đã sinh hai con và cắt tử cung, đến Thái chọc hút trứng định thuê người mang thai hộ. Gây mê và chọc hút trứng vào buổi sáng, bệnh nhân tỉnh lại vào buổi trưa và chiều ra sân bay về TP.HCM, sau đó bắt đầu đau bụng dữ dội trên máy bay nên đến sân bay Tân Sơn Nhất được đưa ngay vào bệnh viện Tâm Anh. Toàn bộ quá trình thủ thuật chọc hút, di chuyển về nước chỉ trong một ngày.

Theo bác sĩ Hà Giang, chỉ chiếm tỷ lệ 0,5-10% trong những ca điều trị IUI, IVF nhưng quá kích buồng trứng gây ra hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe. Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị quá kích buồng trứng gồm: phụ nữ bị đa nang buồng trứng, người có tiền sử quá kích buồng trứng, phác đồ thuốc quá liều.

Các biến chứng có thể xảy ra do chọc hút gồm: xuất huyết buồng trứng, tổn thương các cơ quan như tử cung, bàng quang, ruột và mạch máu lớn, nhiễm trùng vùng chậu.

Phụ nữ sau chọc hút trứng cần theo dõi, nếu khó chịu, buồn nôn, đau bụng dưới, khó thở, bụng căng cần đến bệnh viện gần nhất để được siêu âm kiểm tra và can thiệp kịp thời.

Để dự phòng quá kích buồng trứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, bác sĩ Giang khuyến cáo, bệnh nhân khi điều trị vô sinh cần lựa chọn cơ sở hỗ trợ sinh sản có đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao, kinh nghiệm kích thích buồng trứng, có thể phát hiện các nguy cơ xảy ra quá kích buồng trứng để có biện pháp xử trí phù hợp.

Theo bác sĩ Giang, ngành hỗ trợ sinh sản Việt Nam tạo được uy tín trên trường quốc tế. Hiện tại, các Trung tâm Hỗ trợ sinh sản của Việt Nam nói chung và TP.HCM nói riêng đã thu hút lượng lớn khách hàng từ nước ngoài đến điều trị. Điều này cho thấy, không cần thiết phải đi ra nước ngoài để điều trị IVF vì tốn kém nhiều chi phí, thời gian đi lại.

Bộ Y tế ghi nhận ngành hỗ trợ sinh sản tại Việt Nam đã hình thành và phát triển gần 30 năm, khoảng 150.000 trẻ chào đời nhờ thụ tinh ống nghiệm. Hiện cả nước có 64 cơ sở hỗ trợ sinh sản, làm chủ nhiều kỹ thuật tiên tiến trên thế giới như nuôi trưởng thành trứng non trong ống nghiệm (IVM), tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI), nuôi phôi ngày 5, hỗ trợ phôi thoát màng (AH), chẩn đoán di truyền tiền làm tổ (PGT)… Tỷ lệ có thai sau làm IVF hiện tại là 40-50%, có những cơ sở lên đến 70%.

Tại Việt Nam, chi phí cho một chu kỳ IVF khoảng 4.000-5.000 USD, bằng 1/3 so với các nước ASEAN khác. Như chị Trâm ước tính chi phí thụ tinh ống nghiệm tại Thái Lan của mình là 300 triệu đồng.