Điều trị sỏi thận – sỏi tiết niệu an toàn

Hà Nội – Anh Thiện Minh (28 tuổi, Hà Nội) đau âm ỉ vùng thắt lưng trái khoảng 1 tháng, bác sĩ khám phát hiện hẹp niệu quản trái do biến chứng sau tán sỏi.

Trước đó, anh Minh được tán sỏi niệu quản 1/3 trên và đặt ống thông JJ vào năm 2023. Sau khi rút ống thông, người bệnh gặp triệu chứng khó chịu vùng thận nên thăm khám ở nhiều bệnh viện lớn trong nước và nước ngoài. Do chỉ được tư vấn điều trị sỏi nên các triệu chứng không thuyên giảm, thêm thời gian đeo ống thông khá dài khiến người bệnh gặp nhiều bất cập về sức khỏe và chất lượng sống như tiểu buốt, tiểu máu, đi lại khó khăn. PGS.TS.BS.CKII Trần Văn Hinh, Trưởng khoa Tiết niệu – Nam học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho biết, khai thác bệnh sử, triệu chứng hiện tại và kết quả cận lâm sàng cho thấy, người bệnh bị hẹp niệu quản do biến chứng sau tán sỏi nội soi ngược dòng.

Niệu quản là ống dẫn nước tiểu từ bể thận xuống bàng quang, có độ dài trung bình 25 – 28 cm. Đường kính ngoài của niệu quản khoảng 4 – 5 mm, trong lòng niệu quản rộng khoảng 2 – 3 mm. Niệu quản nằm phía sau phúc mạc, dọc hai bên cột sống và đi xuống sát vào thành bụng sau.

Hẹp niệu quản là tình trạng hẹp trong lòng niệu quản gây cản trở sự lưu thông bình thường của dòng nước tiểu từ thận xuống bàng quang, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh khi phải sống chung với các triệu chứng, biến chứng như đau mỏi thắt lưng kéo dài, viêm đài bể thận, ứ nước ứ mủ thận, suy thận… Bệnh có thể mắc phải sau các phẫu thuật niệu quản, phẫu thuật ổ bụng, hẹp do sỏi hoặc do bệnh lý ở niệu quản như u niệu quản, lao tiết niệu…

Trong điều trị hẹp đường niệu nói chung và hẹp niệu quản nói riêng có rất nhiều phương pháp ít xâm lấn như nội soi bên trong đường niệu, nội soi qua ổ phúc mạc, nội soi qua khoang sau phúc mạc, nội soi niệu quản – bể thận ngược dòng…  Phương pháp mổ mở cắt đoạn hẹp tạo hình niệu quản, cắt bỏ thận cùng bên niệu quản hẹp được chỉ định trong trường hợp thận mất chức năng hoàn toàn. Dựa vào phim chụp cắt lớp vi tính và nội soi niệu quản, bác sĩ đánh giá chính xác vị trí hẹp và mức độ hẹp của niệu quản, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Với trường hợp anh Thiện Minh, bác sĩ sử dụng phương pháp nội soi xẻ niệu quản bằng laser công suất lớn xuôi dòng từ trên thận xuống. Phương pháp đi theo đường tự nhiên của người bệnh (trong lòng niệu quản) để tiếp cận, đánh giá lại vị trí, mức độ đoạn hẹp. Kỹ thuật bắt đầu bằng việc đưa dây dẫn đường (Guide wire) qua chỗ hẹp, bác sĩ dùng tia laser để xẻ vòng xơ của niệu quản từ niêm mạc đến lớp cơ, giữ lại thanh mạc (thành niệu quản).

Sau khi xẻ rộng niệu quản qua hết lớp xơ sẹo, bác sĩ đặt ống thông JJ ở vị trí hẹp nhằm tái lập lưu thông dòng tiểu, ngăn các biến chứng giúp bảo tồn chức năng thận, hạn chế tối đa tỷ lệ tái phát. Thời gian đặt ống thông sau thủ thuật khoảng 1 – 3 tháng.

PGS Hinh nhấn mạnh, xẻ hẹp niệu quản bằng laser công suất cao và đặt ống thông JJ là phương pháp điều trị xâm lấn tối thiểu. Laser với bước sóng ngắn, phát liên tục như dao mổ đặc biệt, có thể đưa theo máy nội soi đi sâu vào hệ tiết niệu, làm bốc hơi nhanh mô thừa khi cắt, độ xuyên mô nông khoảng dưới 2 mm giúp bác sĩ dễ kiểm soát mức độ tổn thương, ít gây hại mô xung quanh. Phương pháp ít xâm lấn với khả năng cầm máu tốt, cắt mô chính xác, ít làm tổn thương các mô xung quanh, giảm thời gian thực hiện thủ thuật và nằm viện, tăng kết quả điều trị.

Người bệnh đã từng thăm khám tại nhiều bệnh viện lớn nhưng do chưa phát hiện chính xác nguyên nhân gây triệu chứng, dẫn đến việc điều trị không hiệu quả. Sự kết hợp giữa cận lâm sàng và nội soi tại BVĐK Tâm Anh giúp bác sĩ chẩn đoán mức độ đoạn hẹp và tình trạng sức khỏe chung của người bệnh. Ngay sau khi xẻ, vị trí hẹp nở rộng như người bình thường. Bác sĩ đặt thêm JJ qua đoạn hẹp với mục đích dẫn lưu nước tiểu, tránh tái phát hẹp.

Người bệnh đeo ống thông JJ trong một thời gian dài tăng nguy cơ nhiễm khuẩn do nước tiểu trào ngược từ trên bể thận xuống bàng quang và ngược lại. Bác sĩ chỉ định cấy khuẩn và sử dụng phác đồ kháng sinh trước mổ, đảm bảo chống nhiễm khuẩn cho người bệnh. Ngày thứ 3 sau xẻ hẹp niệu quản, người bệnh được rút ống dẫn lưu bể thận và ra viện vào ngày thứ 4, trở lại cuộc sống bình thường.

PGS Hinh khuyến cáo, hẹp niệu quản có thể diễn tiến âm thầm, ít triệu chứng hoặc có các dấu hiệu dễ nhầm lẫn với sỏi tiết niệu, viêm nhiễm đường tiết niệu. Mức độ hẹp và thời gian hẹp càng kéo dài càng ảnh hưởng nhiều tới chức năng thận. Việc chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời có ý nghĩa quan trọng. Người dân nên duy trì khám sức khỏe định kỳ từ 6 – 12 tháng.

Đối với những trường hợp hẹp đường niệu sau điều trị cần lưu ý, bệnh có nguy cơ tái phát nên người bệnh cần khám định kỳ theo dõi sức khỏe từ 3 – 6 tháng, uống đủ nước cần thiết (lấy trọng lượng của người bệnh x 4 theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới).

Việt Nam nằm trong “vành đai sỏi” của thế giới với khoảng 2 – 12% dân số bị sỏi tiết niệu, trong đó sỏi thận chiếm 40%. Thói quen ăn mặn, uống ít nước, sống ở vùng nhiệt đới, mắc các bệnh rối loạn chuyển hóa, béo phì, người lớn tuổi… tăng nguy cơ mắc sỏi thận, sỏi tiết niệu. Sỏi tiết niệu có thể gặp ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiểu như thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo (nam giới).

Với xu hướng áp dụng các phương pháp điều trị ít xâm lấn như tán sỏi ngược dòng bằng laser, tán sỏi qua da, nội soi tán sỏi bằng laser… giúp người bệnh nhanh hồi phục, hạn chế biến chứng, ra viện sớm. Các phương pháp tán sỏi ít xâm lấn đều khá an toàn, tỷ lệ xảy ra biến chứng không nhiều. Tuy nhiên người bệnh nên chăm sóc sức khỏe và tái khám định kỳ theo chỉ định của bác sĩ, phòng ngừa biến chứng nguy hiểm, phát hiện sớm tình trạng bệnh để được điều trị cải thiện.

Vào lúc 20h Thứ Ba ngày 12/11/2024 sẽ diễn ra chương trình tư vấn: ĐIỀU TRỊ SỎI THẬN – SỎI TIẾT NIỆU AN TOÀN.

Tất cả mọi thông tin y khoa hữu ích về bệnh sỏi đường tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi niệu đạo), các phương pháp hiện đại giúp phát hiện và điều trị sỏi sẽ được chia sẻ bởi chuyên gia hàng đầu BVĐK Tâm Anh Hà Nội:

TTƯT.PGS.TS.BS Vũ Lê Chuyên, Giám đốc Trung tâm Tiết niệu Thận học Nam khoa, BVĐK Tâm Anh TP.HCM; Cố vấn Đơn vị Tiết niệu, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7.

PGS.TS.BS.CKII Trần Văn Hinh, Trưởng khoa Tiết niệu – Nam học, BVĐK Tâm Anh Hà Nội

Chương trình do Đài Truyền hình Việt Nam kết hợp cùng Hệ thống BVĐK Tâm Anh tổ chức.

Phát sóng Trực tiếp trên Báo điện tử thanhnien.vn, website tamanhhospital.vn, vnvc.vn, ứng dụng THVLi.

Livestream trên các fanpage: VTV8 – Đài Truyền hình Việt Nam, Báo điện tử VnExpress.net, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, VNVC – Trung tâm tiêm chủng Trẻ em và Người lớn, Bệnh Tiêu hóa Tâm Anh, TT Tiết niệu – Thận học – Nam khoa BVĐK Tâm Anh, Truyền hình Vĩnh Long; kênh Youtube Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh, Youtube Báo Thanh Niên, Youtube Truyền hình Vĩnh Long.

Mời bạn đọc gửi câu hỏi tại đây để chuyên gia giải đáp.